Το Σάββατο του Λαζάρου γιορτάζεται πάντα 8 ημέρες πριν το Άγιο Πάσχα, είναι μέρα νίκης της ζωής επί του θανάτου και θεωρείται η «πρώτη Λαμπρή» αφού η εκ νεκρών έγερση του αγαπημένου φίλου του Χριστού θεωρείται πρoοικονομία της δικής του Ανάστασης.
Το Σάββατο του Λαζάρου και η Κυριακή των Βαΐων έχουν τη μοναδική θέση στο εκκλησιαστικό έτος ως μέρες χαράς ανάμεσα στη Μεγάλη Σαρακοστή και τον θρήνο της Μεγάλης Εβδομάδας.
Τη μέρα αυτή την έχει περιβάλει ο λαός μας με όμορφα έθιμα. Σύμφωνα με την παράδοση οι γυναίκες ζυμώνουν για τα παιδιά μικρά ψωμάκια, τα οποία τα ονομάζουν «Λαζαράκια», «Λαζάρηδες» ή αλλιώς και «Λαζαρούδια», στα οποία δίνουν το σχήμα ανθρώπου σπαργανωμένου, όπως παριστάνεται στις εικόνες ο Λάζαρος, λέγοντας: «Λάζαρο, αν δεν πλάσεις, ψωμί δεν θα χορτάσεις». Όσα παιδιά έχει η οικογένεια τόσους «λαζάρηδες» πλάθουν. Τα «Λαζαρούδια», όπως λέγονται σε κάποια μέρη, τα γέμιζαν οι νοικοκυρές με αλεσμένα καρύδια, αμύγδαλα, σύκα, σταφίδες, μέλι, πρόσθεταν πολλά μυρωδικά και τα έδιναν ζεστά στα παιδιά, που τρελαίνονταν με τη γεύση και τη μυρωδιά τους.
Τα παιδιά τη μέρα αυτή συγκροτούν ομάδες, επισκέπτονται τα σπίτια του χωριού ή της πόλης και τραγουδούν τραγούδια, τα λεγόμενα «λαζαρικά». Συνήθως κρατούν στα χέρια εικονική παράσταση του Λαζάρου και λέγονται και αυτά «Λάζαροι». Σε κάποιες περιοχές τα κάλαντα τα τραγουδούν μόνο κορίτσια, οι «Λαζαρίνες» οι οποίες την προηγούμενη μέρα ξεχύνονται στα χωράφια, μαζεύουν λουλούδια και στολίζουν τα καλαθάκια που θα κρατήσουν γυρνώντας από σπίτι σε σπίτι. Μέσα σ’ αυτά τα καλαθάκια οι νοικοκυρές των σπιτιών από τα οποία θα περάσουν τα κορίτσια βάζουν αυγά που θα τα βάψουν την Μ. Πέμπτη, φρούτα, διάφορα φαγώσιμα ή μικρά φιλοδωρήματα.
Το πιο διαδεδομένο έθιμο για το Σάββατο του Λαζάρου είναι «τα κάλαντα του Λαζάρου».
Στα κάλαντα αποτυπώνεται η περιέργεια του λαού για το τι είδε ο Λάζαρος κατά την τριήμερη ταφή του. Στην πιο γνωστή τους εκδοχή, με διαφορετικές παραλλαγές ανά περιοχή, οι στίχοι τους λένε:
«– Πού ’σαι Λάζαρε, πού είναι η φωνή σου
που σε γύρευε η μάνα κι η αδερφή σου.
– Ήμουνα στη γη, στη γη βαθιά χωμένος
κι από τους εχθρούς, εχθρούς βαλαντωμένος.
Βάγια, βάγια των βαγιών,
τρώνε ψάρια, τον κολιό
και την άλλη Κυριακή,
ψήνουν το παχύ αρνί».
Υλικά για 15-16 Λαζαράκια
1 κ αλεύρι σκληρό για τσουρέκια
1/2 ποτήρι ζάχαρη
200 γρ ταχίνι
1/2 πρέζα αλάτι
σταφίδες, 3 κ γλ κανέλλα σε σκόνη
1/2 φλ τσ καρύδια ψιλοτριμμένα
γαρύφαλλα για τη διακόσμηση
1 ποτήρι ζεστό νερό για να διαλύσουμε τη μαγιά
Πως φτιάχνονται
- Ρίξτε το αλεύρι σε μία λεκάνη, διαλύστε τη μαγιά σε 1 ποτήρι ζεστό νερό, ρίξτε την στο αλεύρι και ζυμώστε. Προσθέστε το ταχίνι, το αλάτι, τη ζάχαρη, την κανέλλα και ξαναζυμώστε.
- Τέλος ρίξτε τις σταφίδες και ζυμώστε μέχρι να μην κολλάει το μείγμα στα χέρια σας. Αφήστε το μείγμα, σκεπασμένο να ξεκουραστεί για 1/2 ώρα περίπου.
- Κάντε μπαλίτσες, πιέστε τες με την παλάμη σας , γεμίστε με σταφίδες και καρύδια, κλείστε τες και “ζωγραφίστε” το Λαζαράκι.Χωρίστε τα πόδια και με ένα κορδόνι, σταυρώστε από πίσω προς τα μπροστά τα χέρια σε σχήμα προσευχής. Βάλτε μια μικρή μπαλίτσα για κεφάλι και γαρυφαλλάκια για ματάκια.
- Ψήνετε στους 180ο πάνω κάτω, μέχρι να ροδίσουν.
Λόγω των ιδιαίτερα δύσκολων συνθηκών που περνάμε παγκόσμια και με την πιστή εφαρμογή των διατάξεων που έχει εφαρμόσει η χώρα μας για την αποφυγή διασποράς του Covid-19 και εφέτος δεν μπορέσαμε να τηρήσουμε το έθιμο και να ακουστεί η φωνή των παιδιών των χορευτικών τμημάτων του ‘Χορεσίβιου’, που τραγουδούν τα κάλαντα του Λαζάρου σε κάθε σπίτι του Βαλτεσινίκου. Έτσι λοιπόν ας θυμηθούμε τα κάλαντα από το Σάββατο του Λαζάρου του 2019.
